Komisja Europejska poinformowała, że przez ostatnie 30 lat z Funduszu Spójności zainwestowano blisko 179 mld euro, aby zapewnić wszystkim Regionom UE równe szanse oraz zapewnić zrównoważony rozwój. Elisa Ferreira, unijna komisarz ds. spójności i reform, podkreśliła, że jest to jeden z najlepszych środków wsparcia Unii Europejskiej.
Fundusz Spójności, wcześniej zwany Finansowym Instrumentem Spójności, został ustanowiony 1 kwietnia 1993 r. i weszło w życie w 1994 r. Celem jego utworzenia było wzmocnienie gospodarki, społeczeństwa i zrównoważonego rozwoju terytorialnego w całej Unii Europejskiej oraz zniwelowanie różnic między państwami członkowskimi.
Fundusz Spójności skupia się na państwach członkowskich, których poziom dochodu narodowego brutto (DNB) jest poniżej średniej UE. Poprzez wsparcie z tego funduszu, państwa te mają szansę na zbliżenie się do wyników ekonomicznych osiąganych przez inne kraje członkowskie. Przykładem sukcesu jest Irlandia i Hiszpania, które wykazały znaczny postęp w podniesieniu swojego DNB powyżej 90 proc. średniej unijnej.
„Fundusz Spójności sprawdził się jako narzędzie stymulujące konwergencję, konkurencyjność i zrównoważony rozwój, a także rynek wewnętrzny. Jest on głównym czynnikiem gwarantującym w naszej Unii równe szanse oraz jednym z najbardziej wzorcowych środków wsparcia UE: mosty – symbole, wydajne i nowoczesne linie kolejowe i linie metra, porty lotnicze oraz systemy uzdatniania wody i oczyszczania ścieków, które powstały dzięki tym funduszowi, poprawiły jakość życia milionów Europejczyków i zmodernizowały funkcjonowanie całych państw – podkreśliła Elisa Ferreira, komisarz do spraw spójności i reform.
Fundusz Spójności umożliwił również budowę sieci metra w niektórych miastach Europy, w tym w Lizbonie, która obejmuje trzy linie i ponad 50 stacji. Zostały również zbudowane lub zmodernizowane porty lotnicze w Barcelonie, Lizbonie i Madrycie. W Hiszpanii z funduszu sfinansowano również budowę kolei dużej prędkości, która tworzy szybkie połączenie między Madrytem a Barceloną.
Fundusz Spójności pozwala również na wsparcie wielu innych projektów budowy infrastruktury w całej Europie, w tym budowę linii kolejowych, autostrad, zbiorników wodnych, transportu publicznego oraz systemów informatycznych.
Fundusz Spójności jest szczególnie ważny w regionach i miastach, które potrzebują wsparcia w celu podniesienia ich poziomu życia i usług społecznych. Dzięki finansowaniu z Funduszu Spójności poziom infrastruktury w regionach Europy znacznie się poprawił, umożliwiając swobodny przepływ ludzi i towarów w całej Europie.
Dzięki Funduszowi Spójności możliwe było wykonanie wielu wspaniałych projektów, które przyczyniły się do realizacji wizji europejskiej jedności. Wiele regionów i miast odczuło korzyści płynące z budowy mostów, linii metra, portów lotniczych, kolei dużej prędkości oraz wielu innych projektów infrastrukturalnych sfinansowanych z Funduszu Spójności.
Fundusz Spójności pomaga Europie w przezwyciężaniu barier i wyeliminowaniu zaległości, a dzięki niemu regiony i miasta zyskują możliwości rozwoju oraz poprawy jakości życia.
Fundusz Spójności jest więc narzędziem, które wspiera wszystkie państwa UE w doskonaleniu infrastruktury i usług poznawczych w regionach i miastach, przyczyniając się do budowania europejskiej jedności.
Fundusz finansował również prace modernizacyjne i budowę transeuropejskich sieci transportowych (TEN-T). Dzięki niemu powstało 7 800 km dróg TEN-T oraz 3 650 km tras kolejowych TEN-T, wraz z wieloma akweduktami i tunelami. Jednym z najważniejszych projektów jest najdłuższy tunel kolejowy w Europie Południowo-Wschodniej, który powstaje w Bułgarii, pomiędzy miastami Elin Pelin – Vakarel – Kostenets.
Inwestycja w drugą linię kolejową między Koperem a Divačą, dzięki finansowaniu z funduszu, zwiększyła znacząco możliwości transportu towarowego w regionie oraz umożliwiła połączenie z austriacką siecią kolejową.
Dzięki funduszowi Spójności Hiszpania otrzymała szansę na stworzenie nowoczesnej sieci kolei dużej prędkości. Linia kolei dużej prędkości łącząca Madryt, Barcelona i granicę z Francją, o całkowitej długości 804 km, stała się jednym z głównych połączeń z Hiszpanią i resztą Europy.
Dzięki wsparciu finansowemu z Funduszu, linia kolejowa Warszawa – Gdynia wpłynęła pozytywnie na transport pasażerski w pasie Morze Bałtyckie – Morze Adriatyckie, a pomiędzy głównymi miastami Polski kursuje nowoczesna flota składów kolejowych.
Fundusz Spójności przyczynił się do inwestycji w zrównoważony transport publiczny w wielu europejskich miastach, w tym w Warszawie, Budapeszcie, Bukareszcie, Sofii i Pradze. Przykładem jest budowa linii tramwajowej w dzielnicy Petrzalka w Bratysławie, której realizacji towarzyszyła budowa słynnego mostu.
Nowoczesne porty lotnicze, budowane przy wsparciu Funduszu Spójności, stały się ważnym elementem łączącym państwa członkowskie UE, czego najlepszym przykładem są lotniska w Talinie, Warszawie, Wrocławiu i Rzeszowie. Unia Europejska zwraca także szczególną uwagę na walkę ze zmianami klimatycznymi oraz ochronę środowiska naturalnego.
Fundusz wspierał inwestycje w infrastrukturę, za pośrednictwem których do sieci dostaw czystej wody pitnej podłączono 6 mln osób, a do instalacji oczyszczania ścieków 10,5 mln. Dzięki niemu udało się również recycklingować 4,2 mln ton odpadów komunalnych.
Oczyszczalnia ścieków w Aleksandropolis w Grecji jest projektem o ogromnym znaczeniu środowiskowym dla gospodarki zrównoważonej i ekologicznej. Ma on na celu poprawę jakości życia tysięcy obywateli oraz ograniczenie o 60 proc. ilości ścieków pochodzących z sześciu gmin w prefekturach Rodopi i Evros.
Inwestycje w infrastrukturę oczyszczania ścieków na południu Malty oraz system gospodarki wodnej dla największych aglomeracji na Łotwie przyczyniły się do znacznego zwiększenia wydajności i jakości wody pitnej w tych regionach.
W ramach Funduszu Spójności inwestycje w sektor czystej energii przynoszą owoce w postaci instalacji technologicznych wykorzystujących energię ze źródeł odnawialnych, które pozwalają na zasilenie ponad 20 tys. domów na Litwie energią elektryczną.
Inwestycje funduszu pozwoliły na zabezpieczenie 8,3 mln ludzi przed pożarami lasów oraz 11,4 mln przed powodziami. Na przykład na Węgrzech powstał system ochrony przeciwpowodziowej i zbiornik przeciwpowodziowy, które zapobiegły zalaniu regionu górnej Cisy przez Cisę.
Kraje Europy Środkowo-Wschodniej włączyły się do Funduszu Spójności w latach 1994-99, kiedy Grecja, Irlandia, Portugalia oraz Hiszpania zaczęły skorzystać z jego dobrodziejstw. Po 2004 roku dołączyły do nich m.in. Czechy, Litwa, Łotwa, Malta, Polska, Słowacja, Słowenia oraz Węgry. Natomiast po akcesji Bułgarii oraz Rumunii w 2007 roku i Chorwacji w 2013 roku do tego grona dołączyły również te państwa.
Od 2004 roku budżet Funduszu Spójności wyraźnie wzrósł: od 18 mld euro w latach 1994–1999 do 30,6 mld euro w latach 2000–2006, a następnie do 68,5 mld euro w latach 2007–2013 i 61,4 mld euro w latach 2014–2020.
W nadchodzącej perspektywie 2021–2027 z całkowitej alokacji 48,03 mld euro na fundusz przeznaczy się aż 37 proc. na cele związane ze zmianami klimatycznymi. Z tej puli 6,9 mld euro przeznaczymy na transport miejski, 3,3 mld euro na efektywność energetyczną, a także 16,9 mld euro na wsparcie transportu kolejowego i drogowego TEN-T.
Fundusz Spójności obecnie wspiera 15 krajów członkowskich, w których dochód narodowy brutto (DNB) na osobę w momencie podpisywania porozumienia w sprawie wieloletnich ram finansowych na lata 2021–2027 był mniejszy niż 90 proc. średniej UE: Bułgaria, Czechy, Estonia, Grecja, Chorwacja, Cypr, Łotwa, Litwa, Węgry, Malta, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowacja i Słowenia. Dzięki temu Funduszowi Spójności te kraje mają szansę osiągnąć wyższy poziom dobrobytu.
Dystrybucja: pap-mediaroom.pl
